Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2009

Τα εισόδια της Θεοτόκου

Τι εορτάζουμε

Εορτάζει σήμερα και πανηγυρίζει η Εκκλησία μας την είσοδο της Παναγίας Παρθένου στο Ναό του Σολομώντος, όταν τριετές νήπιο την αφιέρωσαν στον Θεό οι άγιοι γονείς της, ο Ιωακείμ και η Άννα. Το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται στα Ευαγγέλια, αποτελεί όμως από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στοιχείο της ιεράς Παραδόσεως της Εκκλησίας μας και περιγράφεται στο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου. Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα η διήγηση αυτή, αλλά και η υμνολογία και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας διασώζουν, τόσο η γέννηση της Θεοτόκου όσο και ο βίος της μέχρι που γέννησε τον Χριστό ορίζονται από μια σειρά θαυμαστών γεγονότων.



Εις την Παλαιστίνη ήταν ένα αδρόγυνον ευλογημένον από τον Θεό, δια την καλοσύνη που είχαν και έκαναν ελεημοσύνες και πολλά αγαθά στον κόσμο και με αγάπη στον Θεό Ήσαν αρκετά πλούσιοι είχαν από όλα τα αγαθά εκτός από ένα παιδί. Τον καιρό εκείνον ένα αντρόγυνο εάν δεν είχε παιδιά θεωρείτο, κάτι σαν καταραμένο από τον Θεό. Κατάγοντο από το γένος βασιλικό του Δαβίδ. Όταν πήγαιναν στην Εκκλησία έπρεπε να στέκονται πιο κάτω από όλους. Και αν πήγαιναν πρόσφορο έπρεπε να περιμένουν όλους τους άλλους πρώτα και στο τέλος να δώσουν το δικό τους. Μίαν ημέρα, χαρούμενοι πήγαν νωρίς στην Εκκλησία, και αφηρημένοι έδωσαν το πρόσφορο τους πριν από τους άλλους. Όταν ο Αρχιερεύς είδε την κίνησιν αυτήν τους λέει Παράνομοι και ασεβείς άνθρωποι γιατί δεν περιμένατε την σειρά σας σύμφωνα με την συνήθεια του νόμου; Σεις είστε καταραμένοι και οργισμένοι από τον Θεό φύγετε από εδώ γρίγορα μην σας κατακαύση ο Θεός, μην σχίση η γη και σας καταπιεί.

Σαν άκουσαν τους λόγους αυτούς με τι καρδιά πλέον άνθρωποι φημισμένοι , αλλά υβρισμένοι μπροστά σε όλον τον κόσμο;. Με πικραμένη την καρδιάν βγήκαν από την Εκκλησίαν για να πάνε στο σπίτι τους. Ποιος μπορεί να νοιώσει την πίκρα τους εκείνη την στιγμή; Όταν έφτασαν στα μισά του δρόμου γύρισε ο Ιωακείμ κλαίγοντας και λέει στην γυναίκα του ¨Αννα. Αγαπημένη μου γυναίκα δεν έχω καρδιά να έλθω στο σπίτι μας ούτε αγαπώ πλέον την ζωή μου επειδή είμεθα υβρισμένοι από τον Θεόν και τους ανθρώπους πήγαινε εσύ στο σπίτι σου και κάμε όσον ημπορέσεις ελεημοσύνες και κρυφά στο περιβόλι μας, προσευχήσου και παρακάλει τον Θεόν να σε ακούσει να μας δώσει ένα παιδί και εγώ θα πάω σε ένα βουνό θα νηστέψω κα θα παρακαλέσω τον Θεόν¨η να μα δώσει παιδί, ¨η να με φάγουν τα θηρία. Τι την θέλω πλέον την ζωή μου. Συχωρέθηκαν μεταξύ τους και με δάκρυα απαρηγόρητα αναχώρησαν και η μεν Άννα για το σπίτι της και μπήκε στο περιβόλι της, και άρχισε να προσεύχεται και παρεκάλει τον Θεό, κλαίγοντας και λέγοντας. Κύριε Παντοκράτωρ, και Μεγαλοδύναμε όπου με τον ορισμό σου έκαμες τον Ουρανό και την γη και τους Πατέρες μας λύτρωσες από το χέρι τ9ου Φαραώ, και με την προσταγή σου εσχίσθει η θάλασσα κα πέρασαν εσύ Θεέ όπου τους έθρεψες σαράντα χρόνια στην έρημο, Σύ που ευλόγησες την Σάρραν την γυναίκα του Αβραάμ και γέννησε τον Ισαάκ στα γεράματα της, συ που χαρίτωσες την ¨Αννα την μητέρα του Σαμουήλ του Προφήτης δώσε και εμένα την ταπεινή σου δούλη Τέκνον και μη με αφήσεις να είμαι ντροπιασμένη σε όλον τον κόσμο συ οπού ευλόγησες τα ποιήματα σου, και είπες. Αυξάνεστε και πληθύνεσθε, δώσε και εμένα σπέρμα και καρπόν κοιλίας μου και εάν γεννήσω κάν αρσενικόν, ¨η θηλυκό να σου το αφιερώσω και με χαρά να το φέρω στον Ναό σου Και η μεν Άννα αυτά είπε και περισσότερα κλαίγοντας, ο δε Ιωακείμ ο άνδρας της όταν πήγε στο βουνό έκλαιγε και αυτός και παρακαλούσε τον Θεόν σαν την Γυναίκα του.

Όμως ο Θεός βλέποντας τα δάκρυα τους, και τους αναστεναγμούς τους , έστειλε τον Αρχάγγελον του Γαβριήλ και επήγε εις τον Ιωακείμ, στο βουνό και λέγει. Χαίρε Ιωακείμ και ευφραίνουν, εγώ είμαι ο Αρχάγγελος Κυρίου, και ήλθα να σου πω ότι μέλλεις να γεννήσεις μίαν θυγατέρα, η οποία θέλει γεννήσει από την παρθενίαν της τον Βασιλέα του κόσμου και Θεόν, άφησε την πολύ σου λύπην και την πίκρα της καρδιάς σου και πήγαινε στο σπίτι σου χαρούμενος τελειώσανε τα βάσανα σου. Πίστεψε στους λόγους μου και πήγαινε σπίτι σου και να δοξάζεις τον Θεόν. Αυτά είπε ο Αρχάγγελος και ευθείς επήγε στην Άννα και είπε τα ίδια και σε αυτήν. Πήγε στο σπίτι του ο Ιωακείμ και βρήκε την γυναίκα του

χαρούμενη και αυτήν. Αυτό το βράδυ συνέλαβε η Άννα την Δέσποινα ημών Θεοτόκο εκ της σποράς του Ιωακείμ διότι μόνον ο Χριστός εγεννήθη χωρίς σποράν ανδρός η δε Κυρία Θεοτόκος και αυτή συνελίυθει με σπορά ανδρός.

¨Όταν δε επληρώθησαν οι εννέα μήνες, έγέννησεν η Άννα παιδίον θυλικό. Υπήρχε συνήθεια των Εβραίων ότι στις οκτώ ημέρες εκκαλούσαν τους Ιερείς, και τους φίλευαν οι γονείς του παιδιού, και εκείνη την ημέρα έδιναν το όνομα του παιδιού. Κατά αυτήν την συνήθεια ο Ιωακείμ κάλεσε τους Ιερείς την ογδόην ημέρα και της έδωσαν το όνομα Μαριάμ, και ερμηνεύεται Το Μ. σημαίνει Μόνη, το Ά- Αύτη, το Ρ-ρύσεται το Ι-ιού το- Α, άπαντας το –Μ, μισοκάλου, το οποίον, μοναχή της αυτή θέλει γλιτώσει τους ανθρώπους όλους από το φαρμάκι, την αμαρτία του διαβόλου. Αυτό θα πει το όνομα της Παναγίας αλλά το όνομα Μαριάμ θα πει και Βασίλισσα.

Όταν πέρασαν τα τρία χρόνια με ευτυχία μεγάλη μέσα στο σπίτι θυμήθηκαν το τάξιμο που είχαν κάνει στον Θεό. Μάζεψαν από την γειτονιά όλα τα κοριτσόπουλα σύμφωνα με την συνήθεια σε τέτοιες περιπτώσεις και με λαμπάδες πήγαν στον Ναό. Τον καιρό αυτόν Αρχιερεύς ήταν ο Ζαχαρίας ο Προφήτης και πατέρας του Ιωάννου του Προδρόμου και όταν τους είδε γνώρησε ποιοι ήσαν, και είπε αυτά τα Εγκώμια.

Χαίρε Βασίλισσα του κόσμου. Χαίρε των Προφητών το κήρυγμα Ησαΐας Παρθένον σε ονόμασε λέγοντας Ιδού η Παρθένος εν γκαστρί έξει, και τέξεται Υιόν και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ ο Ιεζεκιήλ θύραν σε προείπε, λέγωντας. Η πύλη αύτη κεκλεισμένη έσται, ουκ ανοιχθήσεται, ουδ’ ού μη διέλθει τις δι΄αυτής, ο Δανιήλ όρος σε εκκάλεσε, λέγωντας. Εθεώρεις, βασιλεύ, έως ότου ετιμήθη λίθος εξ όρους άνευ χειρός, ο Ιακώβ σκάλα σε επροείδε, και έλεγε, Και ιδού Κλίμαξ επεστήρικτο επί της γης, ής η κεφαλή αφικνείτο εις τον ουρανόν και οι Άγγελοι του Θεού ανέβαινον και κατέβαινον έπ’ αυτήν

Δαβίδ ο Προφήτης και Βασιλεύς από του οποίου το γένος είσαι Δέσποινα Θεοτόκε, Βασίλισσα σε ονομάζει και Μητέρα του Θεού και Χριστού την σήμερον ημέραν αυτός σε προείπε φανερά Άκουσον θύγατερ και είδε και κλίνον το ούς σου, και επιλάθου του λαού σου, και του οίκου του Πατρός σου, και επιθυμήσει ο Βασιλεύς του κάλους σου

Και έδωσε την τελευταία ευχή λέγοντας. Ο Θεός των υψωμάτων επιβλεψον επί την παίδα ταύτην εσχάτην Ευλογίαν ήτις διαδοχήν ουκ έχει.

Αυτό είναι ένα από τα ωραιότερα της. Διαδοχήν ούκ έχει. Τα πάντα να έρθουν πάνω κάτω αυτό δεν πρόκειται να γίνει.. Είναι δύο σελίδες με λόγους των προφητών που δεν είναι δυνατόν σε αυτόν τον περιορισμένο χώρο να τα βάλω, γιαυτό έβαλα μερικά να πάρουμε μία γεύση.

Έπειτα γύρισε και προς τους γωνείς και είπε Ευλογημένον αντρόγυνο να χαίρεσθε και αγαλλιάσθε, ότι καταξιωθήκατε να γενείτε γονείς τοιαύτης Θυγατρός εσείς θέλετε δοξασθεί από Θεόν και ανθρώπους. Αυτά και περισσότερα είπεν ο Ζαχαρίας προς την Θεοτόκο και τους γονείς της. Και είπε η Άννα πάρε Ζαχαρία την θυγατέρα μου και αφιέρωσε την εις τον Ναόν γιατί έτσι είναι ταγμένη. Μόλις άκουσε ο Ζαχαρίας ότι είναι ταμένη εις τον Θεόν την πήρε και την πήγε στο Βήμα, και εκεί μέσα ήταν η στάμνα του Μωϋσή, όπου είχε το μάνα, η ράβδος του Ααρών, το χρυσούν θυμιατήριον, οι πλάκες με τον νόμο γραμμένον του Μωϋσή. και όταν πήγε η Παναγία μέσα έπεσαν και την προσκύνησαν.

Έμεινε στον Ναό η Θεοτόκος δώδεκα χρόνια μέσα στα Άγια των Αγίων που μόνον ο Αρχιερεύς επιτρεπόταν να μπει, και αυτό μόνον μία φορά τον χρόνον. Αυτά τα δώδεκα χρόνια που έμεινε στον Ναό ο Αρχάγγελος Γαβριήλ της έφερνε τροφή και εκεί έμεινε όλον τον καιρό χωρίς να βγεί ποτέ έξω, και συνομιλούσε όλον τον καιρό με τους Αγγέλους και έψελναν ύμνους. Μέχρι που συμπληρώθηκε ο χρόνος και βγήκε από τον Ναό σε ηλικία –15-ετών και τότε την πήρα ο Ιωσήφ για φύλαξη ού γαμική αλλά να προφυλαχτεί από τον νόμο γιατί εάν βρισκόταν έγκυος χωρίς άνδρα, τότε ήταν η τιμωρία θάνατος δια λιθοβολισμού, και δεύτερον έπρεπε να κάνει πορείες μέχρι την Αίγυπτο δια την αποφυγή του Ηρώδη.

Ο Νικοδημίας Γεώργιος σύχχρονος του Μ. Φωτίου έγραψε και τους ύμνους στα εισόδια της Θεοτόκου Είναι πολλά που θα μπορούσαν να γραφτούν γιατί ποτέ δεν είναι αρκετά ότι και να γραφτεί για Αυτήν



Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η είσοδος της Παρθένου Μαρίας στα Άγια των Αγίων και η εκεί διαμονή της μέχρι την ώρα που την μνηστεύθηκε ο Ιωσήφ, αποτελεί μέρος του σχεδίου του Θεού για την σωτηρία των ανθρώπων. Ο Θεός δηλαδή, θέλοντας να προστατέψει και να διατηρήσει αγνή και αμόλυντο την μέλλουσα να γίνει Μητέρα του Υιού Του, την δέχεται στα άδυτα του Ναού, και την σκεπάζει και την γαλουχεί με την διαρκή παρουσία Του και αποστέλλει άγγελο να διακονεί την Παναγία. Μέσα στο πλέον άγιο επί της γης περιβάλλον, δεν μπορεί να γνωρίσει η Μαρία την κακία του κόσμου, ούτε την αμαρτία, ούτε την αλλοίωση που επιφέρει στον άνθρωπο ο εγωισμός, η κενοδοξία και τα άλλα πάθη. Παραμένει λοιπόν καθαρή από κάθε πνευματικό ρύπο και γνωρίζει σε βάθος την αγάπη του Θεού, και την διαρκή παρουσία Του στη ζωή της.

Και όταν έλθει ο αρχάγγελος Γαβριήλ να της μεταφέρει την πρόσκληση του Θεού να γίνει Μητέρα του Θεανθρώπου Χριστού, τότε εκείνη όχι μόνο θα συναινέσει με ταπείνωση και συστολή στο θέλημα του Θεού, αλλά και θα προσφέρει την αμόλυντη ανθρώπινη φύση της για να την προσλάβει και να γεννηθεί ο Υιός και Λόγος του Θεού, τέλειος Θεός, γεννηθείς αχρόνως εκ της ουσίας του Πατρός, και τέλειος άνθρωπος, γεννηθείς εν χρόνω εκ των παρθενικών αιμάτων της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Χαιρόμαστε λοιπόν σήμερα και πανηγυρίζουμε, μαζί με τις λαμπαδηφόρες παρθένες που συνοδεύουν την Παναγία μας στα Άγια των Αγίων. Χαιρόμαστε και πανηγυρίζουμε μαζί με τους αγίους γονείς της, που έφεραν στον κόσμο και είδαν με τα μάτια τους την Θεομήτορα Μαριάμ. Χαιρόμαστε και πανηγυρίζουμε και δοξάζουμε τον Θεό, που με τρόπο μυστικό και θαυμαστό προστάτεψε και ανέθρεψε την Παναγία μας, ώστε να έλθει στην τελειότητα και στο κάλλος το πνευματικό που απαιτούσε η μεγάλη της αποστολή και προσφορά στον κόσμο. Δοξάζουμε τον Θεό για την ανεξιχνίαστη πρόνοιά Του και για την άπειρη αγάπη Του για τον άνθρωπο, και υμνούμε και μεγαλύνουμε την Παναγία μας, που ολόκληρη η ζωή της ήταν ένα θαύμα με σκοπό τη δική μας σωτηρία και απολύτρωση. Την δοξάζουμε και την προσκυνούμε, όχι μόνο γιατί έγινε η Μήτηρ της Ζωής, αλλά και επειδή αποτελεί την Μητέρα όλου του κόσμου και το υπέρτατο παράδειγμα ανθρώπου που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον Θεό.

Χαιρόμαστε λοιπόν και πανηγυρίζουμε σήμερα, μαζί με τους Προφήτες και τους Αγγέλους και τους αγίους και τους υμνογράφους της Εκκλησίας μας, και ψάλλουμε:

“Σήμερον τῷ Ναῷ προσάγεται, ἡ Πανάμωμος Παρθένος, εἰς κατοικητήριον τοῦ παντάνακτος Θεοῦ, καὶ πάσης τῆς ζωῆς ἡμῶν τροφοῦ. Σήμερον τὸ καθαρώτατον ἁγίασμα, ὡς τριετίζουσα δάμαλις, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων εἰσάγεται· Tαύτῃ ἐκβοήσωμεν, ὡς ὁ Ἄγγελος· Χαῖρε μόνη ἐν γυναιξὶν εὐλογημένη”



Αγιογράφηση του γεγονότος

Ο ορθόδοξος αγιογράφος με βάση τις παραπάνω πληροφορίες της απόκρυφης διήγησης και τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας για τη Θεοτόκου συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.


Το κύριο πρόσωπο της εικόνας είναι η τριετής Παναγία. Εικονίζεται τη στιγμή που την υποδέχεται στο ναό ο ιερέας Ζαχαρίας, ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, καθώς την παραδίδουν ευλαβικά οι θεοσεβείς γονείς της. Πίσω τους ακολουθούν οι παρθένες, «οι αμίαντες θυγατέρες των Εβραίων», που κρατούν αναμμένες λαμπάδες.

Η Παναγία δε ζωγραφίζεται φυσιοκρατικά. Δεν εμφανίζει δηλαδή τίποτε το παιδικό, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της. Αυτό γίνεται σκόπιμα. Ο ορθόδοξος αγιογράφος θέλει να μάς απομακρύνει από το γράμμα της διήγησης («τριετής η παις»), για να συλλάβουμε το πνεύμα της, την εκκλησιολογική της διάσταση. Η Παναγία είναι η Θεοτόκος, η Μητέρα του Θεού. Γι'; αυτό ο υμνωδός μάς καλεί «την νηπιάζουσαν φύσει και υπέρ φύσιν Μητέρα αναδειχθείσαν του Θεού ευφημήσωμεν ύμνοις» (Τροπάριο του όρθρου).

Η Παναγία εικονίζεται ως ώριμη γυναίκα με το γνωστό μαφόριό της, όπως τη βλέπουμε στις εικόνες της.

Το ίδιο κάνει και ο υμνωδός της Εκκλησίας και για τις λαμπάδες των παρθένων. Οι αναμμένες λαμπάδες δεν είχαν σκοπό να εμποδίσουν την τριετή παιδίσκη να γυρίσει πίσω, στο σπίτι της, καθώς ήταν στο δρόμο προς το ναό -αυτό λέει η απόκρυφη διήγηση- αλλά τούτο: να υποδείξουν τη νοητή λαμπάδα, την Παναγία, και προδηλώσουν έτσι την ανείπωτη μελλοντική αίγλη. Αυτή η αίγλη θα ήταν ο Χριστός, γιατί από την Παναγία θα ανέλαμπε (θα γεννιόταν) φωτίζοντας τους καθισμένους στο σκοτάδι της αμαρτίας ανθρώπους. Αυτόν το συμβολισμό παρουσιάζει το δ'; στιχηρό προσόμοιο του εσπερινού, ήχος δ'; «Αι νεανίδες χαίρουσαι και λαμπάδας κατέχουσαι, της λαμπάδος σήμερον προπορεύονται της νοητής και εισάγουσιν αυτήν εις τα Άγια των Αγίων ιερώς προσηλούσαι την μέλλουσαν αίγλην άρρητον εξ αυτής αναλάμψειν και φωτίσειν τους εν σκότει καθημένους, της αγνωσίας εν Πνεύματι».

Σε πολλές εικόνες πίσω από το Ζαχαρία, αριστερά, παριστάνεται η Παναγία να κάθεται σε καθέδρα με τρία σκαλιά (είναι η αναβαθμοί του θυσιαστηρίου του απόκρυφου κειμένου) και να περιμένει την τροφή που της φέρνει ο άγγελος Γαβριήλ. Η Παναγία να παραμείνει στο Άγιο των Αγίων ως νέα Κιβωτός της Διαθήκης, ως η «έμψυχος κιβωτός» και στα δώδεκα χρόνια της παραμονής της εκεί θα τρέφεται θαυματουργικά με ουράνια τροφή.

(Τα κείμενα αυτά αποτελούν συλλογή από λόγους Πατέρων και άρθρα σε διάφορα ορθόδοξα bogs και sites)

Δεν υπάρχουν σχόλια: